Wat is sociale angststoornis?
Mensen met een sociale angststoornis zijn erg bang voor situaties waarin ze met anderen moeten omgaan, zoals:
- iets vragen in een winkel.
- een praatje slaan met vreemden.
- een spreekbeurt geven.
- in het middelpunt van de aandacht staan.
- in een volle kamer binnen komen.
- … .
Iedereen kan zich in dergelijke situaties wel eens ongemakkelijk voelen. Mensen met een sociale angststoornis zijn in heel veel sociale situaties overdreven angstig. Er is vooral angst om:
- kritiek te krijgen van anderen.
- zich ‘vreemd’ te gedragen:
- stotteren;
- trillen;
- zweten;
- blozen;
- niet uit woorden komen.
- de verkeerde dingen te zeggen of te doen.
Uit angst om zich ‘belachelijk’ te maken of te ‘falen’ worden bedreigende situaties vermeden.
Er is een heel hoog zelfbewustzijn. De aandacht is vooral op zichzelf en op het eigen gedrag gericht, niet op anderen. Men kijkt naar zichzelf uit het oogpunt van anderen, er van uit gaand dat anderen hen niet leuk vinden of als minder beschouwen. Uit angst onaardig gevonden te worden, gaat men erg zijn best doen om vriendelijk, bescheiden en behulpzaam te zijn. Men maakt het anderen naar de zin om kritiek voor te zijn.
Als gevolg van hun vermijdingsgedrag presteren mensen met een sociale angststoornis vaak minder goed dan ze zouden kunnen. Ze maken bijvoorbeeld hun opleiding niet af of kiezen voor een te gemakkelijke studie of job, zodat ze zeker zijn goed te zullen presteren. Het leggen van sociale contacten verloopt moeilijker, zodat ze vaak weinig vrienden hebben of vaker alleenstaand zijn.
Een sociale angststoornis gaat dikwijls samen met andere problemen zoals een depressie of overmatig gebruik van alcohol, drugs of kalmerende middelen. Tegelijkertijd kan men ook last hebben van andere angststoornissen zoals een paniekstoornis, een specifieke fobie (angst voor één bepaalde situatie of voorwerp) of een gegeneraliseerde angststoornis.
Een sociale angststoornis kan behandeld worden met cognitieve gedragstherapie, dit omvat:
- cognitieve therapie (praten over angst, anders leren denken).
- gedragstherapie (angstige situaties oefenen).
Bij een angststoornis worden soms ook antidepressiva voorgeschreven. Daarnaast kunnen er nog aanvullende behandelingen overwogen worden, zoals bijvoorbeeld angstbeheersing, sociale vaardigheidstraining,… .
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
Over de oorzaken van een sociale angststoornis is weinig bekend. Factoren die mogelijk een rol zouden spelen zijn:
- erfelijke aanleg;
- lichamelijk (neurologisch);
- persoonlijke eigenschappen;
- persoonlijke situatie (geen werk, geen partner, laag inkomen,…);
- negatieve sociale ervaring;
- opvoeding;
- … .
Een sociale angststoornis ontwikkelt zich vaak al tijdens de kinderjaren. Deze kinderen zijn erg verlegen en worden vaak gepest omdat ze zich niet durven weren. Jongeren met een sociale angststoornis gaan zich vaak sociaal isoleren en hebben weinig vrienden. Om psychische problemen te voorkomen is het erg belangrijk de stoornis tijdig te herkennen en aan te pakken.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
Een psycholoog kan je helpen om allerlei sociale situaties weer aan te kunnen. Enkele tips om zelf al aan de slag te gaan:
- Zoek steun bij mensen die je vertrouwt. Probeer uit te leggen waar je last van hebt. Zoek vooraf eventueel wat informatie op en laat anderen deze lezen.
- Ga voor jezelf na welke situaties je angstig maken en daarom vermijdt. Bedenk voor jezelf of er echt reden is om bang te zijn. Stel je zelf volgende vragen:
- waar denk je aan?
- waar ben je bang voor?
- wat voel je?
- wat doe je dan, hoe reageer je?
- Bedenk vooraf wat je bij een moeilijke situatie kan doen. Kijk tijdens de toespraak bijvoorbeeld over de hoofden van de mensen heen, richt je aandacht op iets anders.
- Noteer voor jezelf wat je denkt dat anderen over je denken. Vraag dan eens aan anderen wat ze van je denken. Meestal denken anderen minder negatief over je dan je zelf denkt.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Contacteer je arts wanneer je jezelf herkent in de kenmerken van een sociale angststoornis. De arts zal samen met je de mogelijke behandelingen bespreken en kan je doorverwijzen naar een psycholoog. In sommige gevallen kan medicatie voorgeschreven worden om angstgevoelens te verminderen.
Lees meer
Lees minder
Sociale angststoornis: sociale vaardigheden
Je kunt je sociale vaardigheden trainen met een psycholoog. Zelf kun je ook al veel doen om sociale vaardigheden te verbeteren. Hieronder enkele adviezen:
Algemeen
- Kom voor jezelf op en houd rekening met anderen:
- Leer ‘nee’ zeggen.
- Durf je mening te uiten.
- Durf hulp te vragen.
- Let op je lichaamstaal:
- Ga rechtop zitten/staan.
- Kijk anderen aan tijdens een gesprek.
- Praat luid en duidelijk.
- Leer van anderen:
- Kijk naar andere mensen. Hoe gedragen zij zich?
- Denk eraan dat je je niet hoeft te gedragen zoals anderen. Let op kleine dingen die je kunt toepassen om in sociale situaties beter overeind te blijven.
Kritiek krijgen
De grootste angst bij mensen met een sociale angststoornis is kritiek krijgen. Je bent bang dat anderen je ‘stom’, ‘saai’ of ‘belachelijk’ vinden. Je bent bang om te ‘falen’. Je zult daarom bepaalde situaties vermijden. Iedereen krijgt echter regelmatig met beoordeling te maken. Leer omgaan met kritiek.
- Probeer de gedachten van anderen niet in te vullen. Wanneer je collega bijvoorbeeld boos reageert, betekent dit niet dat je iets fout hebt gedaan. Zijn humeur heeft misschien helemaal niks met je te maken.
- Blijf bij de feiten. Je collega is humeurig maar dat kan erg veel oorzaken hebben. Misschien heeft hij slecht geslapen, ruzie thuis, stukken aan zijn auto,… .
- Vraag na wat er aan de hand is. Als je het echt wil weten, vraag dan of er iets is. Je weet dan meteen hoe het zit en hoeft er je verder niet druk om te maken.
- Niemand is volmaakt. Zelfs als je iets fout hebt gedaan, betekent dit niet het einde van de wereld.
- Van kritiek en fouten kun je ook leren. Denk na over wat je kunt doen om een fout de volgende keer te voorkomen.
Wees duidelijk
Maak duidelijk aan anderen wat je denkt, wat u voelt, wat je wilt, wat je mening is. Hoe duidelijker je bent, hoe beter anderen je begrijpen en hoe groter de kans dat je gedaan krijgt wat je gedaan wilt krijgen.
- Leer ‘nee’ zeggen.
- Als je iets niet wilt, zeg dit dan duidelijk.
- Nee zeggen betekent niet dat je onaardig bent. Zeg het op een vriendelijke toon en leg eventueel kort uit waarom je iets weigert. Bijvoorbeeld omdat je al iets anders te doen hebt.
- Laat je niet onder druk zetten wanneer anderen blijven aandringen.
Sociale angststoornis: denkfouten
Je eigen denkfouten leren herkennen kan helpen om anders te gaan denken.
Veel voorkomende denkfouten zijn:
Zwart-wit denken (alles of niets)
'Als ik bloos verpest ik mijn hele presentatie…'
Etiket plakken (ik ben een mislukkeling)
'Je bent nogal stil op een feestje en denkt: wat ben ik toch een stille, saaie vent…'
Overdrijven (altijd, nooit)
'Als ik in een groep iets moet zeggen bloos ik altijd…'
Mentaal filteren (het glas is halfleeg)
'Omdat ik nauwelijks iets zei heb ik het feestje bedorven…'
Invullen (je denkt dat iemand iets denkt)
'Als ik mezelf aan iemand voorstel denken mensen meteen al: wat een verlegen type is dat…'
Toekomst voorspellen (het zal wel slecht aflopen)
'Als ze me iets vragen ga ik ongetwijfeld blozen, trillen of stotteren…'
Emotioneel redeneren (je denkt met je gevoel)
'Ik voel me altijd zo onbeholpen, dat ik niet eens banale gesprekken over het weer of zo kan voeren…'
Leer van je denkfouten. Veel gedachten zijn een gewoonte. Ze komen naar boven, zonder dat we ons nog afvragen of ze eigenlijk wel kloppen. Door ze te herkennen ga je vaak realistischer denken, wat kan helpen om je angst te overwinnen.
Lees minder
Lees meer